گزارشگرها از شخصی می گویند با موهای بلند و ژولیده که شاخه ها را کنار می زند و از محدوده ی فنس کشیده شده، بیرون می آید، در را فقل می کند تا هیچ کس دور از چشمش نتواند به دیدار سوسن چلچراغ ها برود این مرد که کسی جز دکتر طباطبایی نیست، یک دست لباس محیط بانی پوشیده، در اتاقک کوچکی بدون آب و برق زندگی می کند. یک بسته سیگار و یک دوربین دارد که با آن از سوسن چلچراع ها عکس می گیرد. دکتر علیرضا احمدی طباطبایی که می گویند عاشق سوسن چلچراغ هاست، مسئول محیط بانی «داماش» است، سه سال تمام ، از زمانی که سوسن چلچراغ  باز می شده تا زمانی که بر شاخه می مانده، در داماش زیسته و به تحقیق و پژوهش درباره ی آنها پرداخته و اولین کسی است که نخستین فیلم انیمیشن را از شکفتن سوسن چلچراغ با یک دوربین مکانیکی عکاسی – در فضایی وحشی که نور و باد همواره در آن تغییر می کنند، ساخته است.

وی با تمامی دشواری هایی که در این راه داشته از قبیل ابر و مه که شرایط نور را تغییر می دادند و حشرات مزاحمی که روی گل ها می نشستند سرانجام موفق شده که کارش را به پایان برساند و از 2700 عکسی که از سوسن چلچراغ ها گرفته ، انیمیشنی 51 ثانیه ای بسازد و سپس مدت این فیلم را پس از مونتاژ با مناظر گیلان و داماش به پنج دقیقه برساند. در این فیلم پنج دقیقه ای می توان برای نخستین بارگوشه هایی از شکفتن سوسن چلچراغ را به وضوح رؤیت کرد

 در مورد داماش و نژاد داماشی ها یکی باید گفت که یکی از اهالی آنجا داماشی ها را از نژاد قوچانی ها می داند و معتقد است که آنها در زمان نادرشاه افشار به این قسمت کوچ داده شده اند. داماشی ها هنوز به زبان «تاتی» صحبت می کنند و جمعیت شان کمتر از سه هزار نفر است. 

اهالی این روستا بهار و تابستان را در داماش به سر می برند، اما هنگام سرما که راه ها بسته می شود و ارتفاع برف به چند متر می رسد به روستای جیرنده از روستاهای اطراف رودبار کوچ می کنند و در حقیقت داماش ییلاق آنهاست.  

مردم داماش به دو دارایی شان؛ یکی سوسن چلچراغ که برای روستایشان شهرتی جهانی آورده و دیگر چشمه ای که آبش به کارخانه ی آب معدنی می رود، بسیار می بالند. باید یادآور شد که آب این چشمه آنقدر خنک است که حتا در تابستان، بیش از چند دقیقه نمی توان دست را در آن نگاه داشت.

 منبع : www.anarkol.blogfa.com